Local children explore River Irfon with Freshwater Habitats Trust

Local children from Ysgol Dolafon and Ysgol Dyffryn Irfon have been discovering wildlife in the River Irfon, which stretches from Abergwesyn to Builth Wells.

National wildlife conservation charity Freshwater Habitats Trust took the school children, aged seven to 11, to the river to investigate the plants and animals living there. They took part in activities including kick sampling – which dislodges creatures on the riverbed – using nets and trays so the children could take a closer look and identify them.

The children saw several fish species, such as minnows and small trout, along with invertebrates, including mayflies and caddisflies.

With the support of the Welsh Government’s Sustainable Management Scheme, Freshwater Habitats Trust is working with local communities to protect the freshwater and wetland habitats of the River Irfon catchment.

The school visits were part of the charity’s Irfon Catchment Resilient Freshwater Habitats project, which focuses on rare and threatened freshwater plant and animal species. These include the Freshwater Pearl Mussel, which is critically endangered due to the poor state of most rivers.

Rhoanne Clark, Executive Headteacher at both schools believes in getting all the children out into their local environment as much as possible.

“They were so inspired and engaged at both Pwll Golchi and Pwll Bo that getting them back to school was tricky,” she said, adding that these activities indicate the power of learning outside.

“I am a firm believer in getting your hands dirty and finding out for yourself what connects us to nature, which makes us much more curious about our world.

“The Irfon is on our doorstep and getting to know it means we can understand it and take better care of it,” she added.

Hosting the activities was River Man Dewi Roberts, who is hugely passionate about rivers and regularly works with schools across Powys and has appeared on Springwatch and Wales: Land of the Wild.

He commented: “The children spent quality time collecting, observing and identifying various fauna. It is always a delight to see pupils’ faces when they see the various organisms that call the river their home. It all created a lot of curiosity.”

Freshwater Habitats Trust project officer Catherine Hughes said: “There’s nothing quite like putting on wellies and collecting water samples to see what’s in and around our rivers.

 

“The Irfon flows next to both Ysgol Dolafon in Llanwrtyd Wells and Ysgol Dyffryn Irfon at Garth and is still inhabited by the internationally endangered Freshwater Pearl Mussel, making in a very important river that needs our attention. Our project is about connecting with everyone who has an interest in the catchment. And, of course, this is not just about the river. The Irfon catchment also includes streams, ponds, wetlands, lakes, and ditches, which together create a network that supports freshwater wildlife and our own health and wellbeing.

“From farmers to volunteers, schools and businesses, our project is engaging local people in surveys and sampling. This data will then help us to understand how the health of the catchment changes over time.”

The River Irfon project is funded through the Sustainable Management Scheme (SMS) grant as part of Welsh Government Rural Communities under the Rural Development Programme for Wales (2014-2020), which is funded by the Welsh Government and the European Union.

Plant lleol yn archwilio afon Irfon gydag Ymddiriedolaeth Cynefinoedd Dwr Croyw

Mae plant lleol of Ysgol Dolafon ac Ysgol Dyffryn Irfon wedi bod yn darganfod bywyd gwyllt yn yr afon Irfon, sy’n ymestun o Abergwesyn i Llanfair ym Muallt.

Aeth elusen cadwraeth bywyd gwyllt genedlaethol Ymddiriedolaeth Cynefinoedd Dwr Croyw a’r plant ysgol, o oedran saith hyd at unarddeg, i’r afon i ymchwilio y planhigion a’r anifeiliad sy’n byw yno. Cymeron ran mewn gweithgareddau yn cynnwys samplu cicio – sy’n symud creaduriaid oddi ar waelod yr afon – gan ddefnyddio netiau rhwydi ac hambyrddau i olluogi’r plant i edrych yn fwy manwl arnynt a’u henwi.

Gwelodd y plant sawl rhywogaeth o bysgod fel brithyll a minau, ynghyd infertebratau yn cynnwys Cler Mai a Phryfed Cadis.

Gyda chymorth Menter Rheolaeth Gynaliadwy Llywodraeth Cymru, mae Ymddiriedolaeth Cynefinoedd Dwr Croyw yn gweithio gyda cymunedau lleol i amddiffyn cynefinoedd dwr croyw a gwlyptir dalgylch afon Irfon.

Roedd ymweliadau’r ysgolion yn ran o elusen prosiect Cynefinoedd Dwr Croyw Gwydn Talgylch Irfon sy’n canolbwyntio ar rywogaethau planhigion ac anifeiliaid dwr croyw prin ac o dan fygythiad. Mae rhain yn cynnwys Misglod Perlog Dwr Croyw, sydd mewn perygl difrifol oherwydd cyflwr gwael y rhan fwyaf o afonydd.

Mae Rhoanne Clark, Prifathro Gweithredol y ddwy ysgol yn awyddus i gael y plant i gyd i fynd allan i’r awyr agored a mwynhau eu hamgylchedd lloel mor aml a phosib.

Dyweddodd “Cawsant gymaint o ysbrydoliaeth a diddordeb ym Mhwll Golchi ac ym Mhwll Bo fel ei bod yn anodd eu cael yn ol i’r ysgol”. Ychwanegodd bod y gweithgareddau hyn yn dynodi pwer dysgu y tu allan.

“Rwy’n gredwr cryf mewn cael eich dwylo yn fudr a darganfod drosoch eich hun beh sy’n ein cysylltu a natur, sy’n ein gwneud yn llawer mwy chwilfrydig am ein byd”

“Mae’r Ifron ar ein stepen drws, a drwy do i’w hadnabod gallwn ei deal yn well a chymeryd gwell gofal ohoni” dywedodd.

Yn cynnal y geithgareddau oedd  Dyn yr Afon Dewi Roberts, sy’n angerddol iawn am afonydd ac yn gweithio’n rheolaidd ar draw Powys ac sydd wedi ymddangos ar Springwatch a Wales: Land of the Wild.

Meddai ef “Treuliodd y plant amser helaeth yn casglu, arsylwi ac adnabod gwahanol ffawna. Mae bob amser yn bleser gweld wynebau disgyblion wrth weld y gwahanol organebau sy’n galw’r afon yn gartref iddynt. Creodd y cyfan lawer o chwilfrydedd”.

Dywedodd Swyddog Prosiect Ymddiriedolaeth Cynefinoedd Dwr Croyw Catherine Hughes “Does dim yn debyg i roi eich welis ymlaen a chaslgu samplau dwr i weld

beth sydd yn ein hafonydd”.

“Mae’r Irfon yn llifo ger Ysgol Dolafon yn Llanwrtyd ac hefyd Ysgol Dyffryn Irfon ger Garth, ac mae’r Fisglen Berlog Dwr Croyw, sydd mewn perygl rhyngwladol, yn byw yno o hyd, sy’n ei gwneud yn afon bwysig iawn sy’n haeddy ein sylw. Mae ein prosiect yn ymwneud a chysylltu a phawb sydd a diddordeb yn y dalgylch. Ac, wrth gwrs, nid yw hyn yn ymwneud a’r afon yn unig. Mae talgylch Irfon hefyd yn cynnwys nentydd, pyllau, gwlyptiroedd, llynnoedd a ffosydd, sydd gyda’i gilydd yn creu rhwydwaith sy’n cefnogi bywyd gwyllt dwr croyw a’n ieched a’n lles ein hunain”.

“O ffermwyr i wirfoddolwyr, ysgolion a busnesau, mae ein prosiect yn cynnwys pobl lleol mewn arolygon a samplu. Bydd y data hwn wedyn yn ein helpui ddeall sut mae iechyd y dalgylch yn newid dros amser”.

Ariennir prosiect Afon Irfon drwy grant Cynllun Rheoli Cynaliadwy fel ran o Gymunedau Gwledig Llywodraeth Cymru o dan Raglen Datblygu Gwledig Cymru (2014-2020) a ariennir gan Lywodraeth Cymru a’r Undeb Ewropeaidd.